Entire Our Life: အခ်ိန္ကို မွတ္သားျခင္း ႏွင့္ ျမန္မာ့ ဆယ့္ႏွစ္လ၏ ေန႔တာ ညတာမ်ား

Tuesday, November 1, 2011 -

အခ်ိန္ကို မွတ္သားျခင္း ႏွင့္ ျမန္မာ့ ဆယ့္ႏွစ္လ၏ ေန႔တာ ညတာမ်ား

ေန၊ လ၊ ျဂိဳဟ္၊ နကၡတ္၊ တာရာတို႔သည္ အစဥ္မျပတ္ လွည့္ပတ္သြားလာ လႈပ္ရွားေနၾက၏။ ထိုသို႔ လွည့္ပတ္သြားလာ လႈပ္ရွားေနၾကသည္ႏွင့္အမွ် အခ်ိန္တို႔သည္လည္း ေရွ႔သို႔တေရြ႔ေရြ႔ႏွင့္ ေရြ႔လ်ားသြားလာေနၾက၏။ အခ်ိန္သည္ မည္သည့္အခါမွ် မရပ္၊ မည္သည့္အခါမွ် မတန္႔၊ မည္သူ႔ကိုမွ်လည္း မေစာင့္၊ မိမိဘာသာ စနစ္တက် ပံုမွန္ ေရြ႔လ်ားသြားလာေန၏။
ထို႔ေၾကာင့္-
အခ်ိန္ႏွင့္ ဒီေရသည္ လူကိုမေစာင့္-ဟု
ဆိုစမွတ္ ျပဳထားၾကျခင္းျဖစ္၏။
ဒီေရတို႔သည္လည္း တက္ခ်ိန္တန္ တက္၍၊ က်ခ်ိန္တန္ က်ၾကသည္-မဟုတ္ပါေလာ။
အခ်ိန္သည္ ယင္းသို႔ ေရွ႔သို႔သာ ဦးတည္၍ ပံုမွန္ေရြ႔လ်ား သြားလာေနျခင္းေၾကာင့္ စကၠန္႔-က မိနစ္ ျဖစ္လာ၏။ မိနစ္-က နာရီ ျဖစ္လာ၏။ နာရီ-က ရက္ျဖစ္လာ၏။ ရက္-က လျဖစ္လာ၏။ လ-က ႏွစ္ျဖစ္လာ၏။

ထိုသို႔ အခ်ိန္ကို စကၠန္႔၊ မိနစ္၊ နာရီ၊ ရက္၊ လ၊ ႏွစ္ ဟူ၍ ပိုင္းျခား သတ္မွတ္ရာတြင္ အဓိကအားျဖင့္ နာရီကို အေျခခံေပသည္။
အခ်ိ္န္ကို မွတ္သားပိုင္းျခားရန္အတြက္ သိပၸံပညာရွင္တို႔ စက္နာရီကို တီထြင္ၾက၏။ ေရွးျမန္မာမင္းမ်ား လက္ထက္က ေရ-နာရီကို အသံုးျပဳၾက၏။ အခ်ိဳ႔က ေန-နာရီကို အသံုးျပဳၾက၏။

စက္နာရီအရ တရက္လွ်င္ ေန႔ ၁၂-နာရီ၊ ည ၁၂-နာရီအားျဖင့္ ၂၄-နာရီရွိ၏။ ထိုကဲ့သို႔ မွတ္သားပိုင္းျခားရာတြင္ ေန႔တာႏွင့္ညတာ ညီမွ်ေသာ တန္ခူးလႏွင့္ သီတင္းကၽြတ္လတို႔၌ ေနထြက္-ေနဝင္ခ်ိန္ ၆-နာရီ၊ မြန္းတည့္ သန္းေခါင္ခ်ိန္ ၁၂-နာရီျဖစ္၍ အခ်ိန္ႏွင့္နာရီ ကိုက္ညီေပသည္။ သို႔ေသာ္လည္း ေန႔တာ ညတာ မညီမွ်ေသာ လတို႔၌မူ မြန္းတည့္ခ်ိန္ႏွင့္ သန္းေခါင္ခ်ိန္တို႔တြင္သာ အခ်ိန္ႏွင့္နာရီ ကိုက္ညီ၍ ေနထြက္ခ်ိန္ႏွင့္ ေနဝင္ခ်ိန္တို႔မွာ မကိုက္ညီၾကေပ။

ညတာ-တို၍ ေန႔တာ-ရွည္ေသာ လမ်ားတြင္ နံနက္ ၆-နာရီ မထိုးမီ ေနထြက္၍ ညေန ၆-နာရီ ထိုးျပီးမွ ေနဝင္၏။
ညတာ-ရွည္၍ ေန႔တာ-တိုေသာ လမ်ားတြင္ နံနက္ ၆-နာရီထိုးျပီးမွ ေနထြက္၍ ညေန ၆-နာရီမထိုးမီ ေနဝင္ေလသည္။

ေရွးျမန္မာဘုရင္မ်ား လက္ထက္ေတာ္တြင္ အသံုးျပဳေသာ နာရီမွာ ေရ-နာရီျဖစ္၏။ ေရ-နာရီဆိုသည္မွာ စနစ္အတိုင္းအထြာျဖင့္ က်နစြာ စီမံျပဳလုပ္ထားေသာ ဖလားကို ေရေပၚတြင္ တည္ေသာအခါ ထိုဖလားရွိအေပါက္မွ ေရစိမ့္ဝင္လ်က္ ဖလားတြင္ ေရျပည့္၍ တႀကိမ္နစ္လွ်င္ ထိုအခ်ိန္ကာလ အတိုင္းအတာကို တနာရီဟု မွတ္သားျခင္း ျဖစ္သည္။

ထို ေရ-နာရီအရ ေန႔ ၃၀-နာရီ၊ ည ၃၀-နာရီ အားျဖင့္ တရက္လွ်င္ နာရီ ၆၀-ရွိ၏။ ယင္း ေရ-နာရီ တနာရီ၏ အခ်ိန္ကာလ အတိုင္းအရွည္မွာ လူတို႔မ်က္စိတမွိတ္၊ သို႔မဟုတ္-မ်က္ေတာင္တခတ္ ကာလသည္ တခဏ။
ဆယ္ခဏသည္ တလယ။
ဆယ္လယသည္ တခရာ။
ဆယ္ခရာသည္ တျပန္။
၆-ျပန္သည္ တဗီဇနာ။
၁၅-ဗီဇနာသည္ တပါဒ္။
၄-ပါဒ္သည္ တနာရီ ျဖစ္၏။

ထို ေရ-နာရီအရ ေန႔ ၃၀-နာရီ၊ ည ၃၀-နာရီ ဆိုရာတြင္ ေန႔တာ၊ ညတာ ညီမွ်ေသာ တန္ခူးလႏွင့္ သီတင္းကၽြတ္လတို႔တြင္သာ ထိုအတိုင္း ကိုက္ညီသည္။အျခားလမ်ားတြင္ မကိုက္ညီေပ။ ကဆုန္လသို႔ ေရာက္ေသာအခါ ေန႔ ၃၂-နာရီ ရွိလာ၍ ည ၂၈-နာရီသာ ရွိသည္။ ထိုနည္းအတိုင္း လစဥ္ ေန႔ ၂-နာရီစီတိုး၍ ည ၂-နာရီစီ ေလ်ာ့ေလရာ ဝါဆိုလသို႔ေရာက္ေသာအခါ ေန႔ ၃၆-နာရီ ရွိလာ၍ ည ၂၄-နာရီသာ ရွိ္ေတာ့သည္။ ဤဝါဆိုလသည္ တႏွစ္တာတြင္ ေန႔တာအရွည္ဆံုးလ ျဖစ္၏။ သို႔ျဖစ္၍ (ေန႔ကိုလို ဝါဆို)ဟူ၍ ေရွးလူႀကီးသူမတို႔က စကားဆိုထံုး ျပဳခဲ့ၾကျခင္း ျဖစ္သည္။

တဖန္ ဝါေခါင္လမွစ၍ လစဥ္ ညတြင္ ၂-နာရီစီတိုး၍ ေန႔တိုင္း ၂-နာရီစီ ေလ်ာ့လာရာ သီတင္းကၽြတ္လသို႔ ေရာက္ေသာအခါ ေန႔ႏွင့္ ညတို႔မွာ ၃၀-နာရီစီရွိ၍ ညီမွ်ေနျပန္၏။ ျပာသိုလသို႔ေရာက္ေသာအခါတြင္မူ ည ၃၆-နာရီရွိလာ၍ ေန႔ ၂၄-နာရီသာ ရွိေတာ့သည္။ ဤျပာသိုလသည္ တႏွစ္တာတြင္ ညတာ အရွည္ဆံုးလျဖစ္၏။ သို႔ျဖစ္၍ ( ညကိုလို ျပာသို)ဟူ၍ ေရွးျမန္မာႀကီးတို႔က စကားဆိုထံုး ျပဳခဲ့ၾကျခင္းျဖစ္သည္။

တဖန္ တပို႔တြဲလမွစ၍ လစဥ္ ေန႔တြင္ ၂-နာရီစီ တိုး၍ ညတြင္ ၂-နာရီစီ ေလ်ာ့လာျပန္ရာ တန္ခူးလသို႔ ေရာက္ေသာအခါ ေန႔ႏွင့္ည တို႔မွာ ၃၀-နာရီစီရွိ၍ ညီမွ်ေနျပန္ေတာ့သည္။
တႏွစ္ပတ္လံုး လတို႔၏ ေန႔တာ ညတာ အတိုအရွည္တို႔ကို ျပန္လည္ေလ့လာ သံုးသပ္ၾကည့္ေသာအခါ တပို႔တြဲလမွ ဝါဆိုလအထိ တျဖည္းျဖည္း ေန႔တာရွည္လာသည္ကို ေတြ႔ရ၍ ဝါေခါင္လမွ ျပာသိုလအထိ တျဖည္းျဖည္း ေန႔တာတိုလာသည္ကို ေတြ႔ရ၏။ တဖန္ ညတာမွာမူ ဝါေခါင္လမွ ျပာသိုလအထိ တျဖည္းျဖည္းရွည္လာသည္ကို ေတြ႔ရ၍ တပို႔တြဲလမွ ဝါဆိုလအထိ တျဖည္းျဖည္း တိုလာသည္ကို ေတြ႔ရေလသည္။

ျမန္မာ့ဆယ့္ႏွစ္လ၏ ေန႔တာ ညတာ အတိုအရွည္တို႔ကို အက်ဥ္းခ်ဳပ္နည္းအားျဖင့္ မွတ္သားထားႏိုင္ရန္အတြက္ ကဝိလကၡဏာ သတ္ပံုက်မ္းတြင္-
ပတ္သံ တာရွည္၊ တီးသံျမည္၊ လက္ဆည္ကန္စာေရး။
တဆယ္ေလာင္းမည္၊ ထမ္းပိုးရည္၊ ယင္းသည္ နာရီေပး။
ဆယ့္ႏွစ္လလည္၊ ေန႔ဖို႔ရည္၊ ညဥ့္သည္ အၾကြင္းေဆး။
ဟူ၍ သံေပါက္လကၤာမ်ားျဖင့္ စပ္ဆိုမွတ္တမ္းတင္ထားေလသည္။

ထိုသံေပါက္ သံုးပုဒ္တြင္ ပထမသံေပါက္မွာ တဆယ့္ႏွစ္လအတြက္ တလံုးေကာက္ အကၡရာနံသင့္ ဂဏန္း တဆယ့္ႏွစ္လံုး ခ်ရန္ ျဖစ္သည္။
ခ်ရာတြင္-
ပတ္=၅။ သံ=၆။ တာ=၇။ ရွည္=၈။
တီး=၇။ သံ=၆။ ျမည္=၅။
လက္=၄။ ဆည္=၃။ ကန္=၂။ စာ=၃။ ေရး=၄။
ဟူ၍ ဂဏန္းခ်ရေပည္။

ေနာက္သံေပါက္ ႏွစ္ပုဒ္၏ အဓိပၸါယ္မွာ ဤသို႔တည္း။
အဆိုပါ ဂဏန္းမ်ားတြင္ အသီးသီး တဆယ္စီ ေလာင္းထည့္ျပီးလွ်င္ တဖန္ ထမ္းပိုးတိုး၍ ရရွိလာေသာ ဂဏန္းစုသည္ တန္လခူလမွ တေပါင္းလအထိ အစဥ္အတိုင္း ဆယ့္ႏွစ္လ၏ ေန႔နာရီမ်ား ျဖစ္ေလသည္။
ညဥ့္နာရီမွာမူ တရက္အတြက္ နာရီ ၆၀-ရွိရာတြင္ အဆိုပါ ေန႔နာရီစုကို အသီးသီး ႏုတ္လိုက္ပါက ရရွိလာေသာ အၾကြင္းစုသည္ အသီးသီး ညဥ့္နာရီမ်ား ျဖစ္လာသည္ဟု ဆိုလိုေပသည္။

ဥပမာအားျဖင့္ နယုန္လ၏ ေန႔ႏွင့္ည-နာရီမ်ားကို သိလိုသည္ ဆိုပါစို႔။ ထိုလသည္ တန္ခူးလမွစ၍ ေရတြက္လွ်င္ သံုးလေျမာက္ျဖစ္၍ တာ-အကၡရာႏွင့္ တိုက္ဆိုင္၏။ တာ=၇ ျဖစ္၍ ထိုတြင္ တဆယ္တိုးလွ်င္ ၁၇-ရ၏။ ယင္းကို ထမ္းပိုးတင္လွ်င္ ၃၄-ရသည္။ ထို ၃၄-သည္ နယုန္လ၏ ေန႔နာရီျဖစ္သည္။ နာရီ ၆၀-တြင္ ၃၄-ႏုတ္လိုက္ေသာ္ အၾကြင္း ၂၄-နာရီရ၏။ ထို ၂၄-နာရီသည္ ည-နာရီ ျဖစ္ေပေတာ့သည္။

ေရွးျမန္မာဘုရင္မင္းျမတ္တို႔ လက္ထက္ေတာ္တြင္ အခါၾကား ပဟိုရ္စည္တရက္လွ်င္ ၈-ႀကိမ္တီးသည္။ ေန႔ ၄-ႀကိမ္၊ ည ၄-ႀကိမ္ ျဖစ္၏။
တရက္အတြင္း ပဟိုရ္စည္တီးပံုမွာ ဤသို႔တည္း။ ေန႔အတြက္မွာ ဤသို႔ျဖစ္၏။ ေန႔တာႏွင့္ညတာညီမွ်ေသာ တန္ခူးလတြင္ နံနက္ ေနထြက္သည့္ အခ်ိန္ကစ၍ ေရ-နာရီ တနာရီလွ်င္ ေမာင္းတခ်က္၊ ၂-နာရီလွ်င္ ေမာင္း ၂-ခ်က္ အစဥ္အတိုင္း တီးသြားျပီးလွ်င္ ၇-ေမာင္းေက်ာ္ ၇-နာရီ ၂-ပါဒ္၊ သို႔မဟုတ္ ၇-နာရီခြဲရွိေသာအခါ တလွည့္စီအားျဖင့္ ေခါင္းေလာင္းသံ ၁၁-ခ်က္၊ စည္သံ ၁၁-ခ်က္ တီးရေလသည္။ ဤကဲ့သို႔ ေခါင္းေလာင္းသံႏွင့္ စည္ ၁၁-ခ်က္စီ တီးသည္ကို ေန႔တခ်က္တီးဟု ေခၚေလသည္။ ထိုတခ်က္တီး အခ်ိန္သည္ စက္နာရီ နံနက္ ၉-နာရီႏွင့္ ညီမွ်၏။

ယင္းသို႔ တခ်က္တီးျပီးေနာက္ ေရ-နာရီ တနာရီလွ်င္ ေမာင္းတခ်က္တီးျပန္၏။ ထိုအခ်ိ္န္ကို တခ်က္တီးေက်ာ္ တနာရီဟု မေခၚဘဲ တခ်က္တီးေက်ာ္ တေမာင္းဟူ၍သာ ေမာင္းသံကို အစြဲျပဳ၍ ေခၚေလ့ရွိၾကသည္။ အထက္တြင္ တင္ျပခဲ့သည့္အတိုင္းပင္ ၇-နာရီႏွင့္ ၂-ပါဒ္ရွိလာျပန္ေသာအခါ ေခါင္းေလာင္းႏွင့္ စည္ ၂၂-ခ်က္စီ တီးရျပန္ေလသည္။ ယင္းကို ၂-ခ်က္တီး အခ်ိန္ဟု ေခၚေလသည္။ ထို ၂-ခ်က္တီးအခ်ိန္သည္ စက္နာရီ မြန္းတည့္ ၁၂-နာရီႏွင့္ ညီမွ်သည္။

ထို႔ေနာက္ ၇-နာရီ ၂-ပါဒ္ ရွိလာျပန္ေသာအခါ ေခါင္းေလာင္းႏွင့္ စည္ ၃၃-ခ်က္စီ တီးရျပန္သည္။ ယင္းကို ၃-ခ်က္တီးအခ်ိန္ဟု ေခၚေလသည္။ ထို ၃-ခ်က္တီးအခ်ိန္သည္ စက္နာရီ ညေန ၃-နာရီႏွင့္ ညီမွ်ေလသည္။
ထို႔ေနာက္ ၇-နာရီ ၂-ပါဒ္ရွိလာျပန္ေသာအခါ ေခါင္းေလာင္းႏွင့္ စည္ ၄၄-ခ်က္စီ တီးရျပန္၏။ ယင္းကို ၄-ခ်က္တီးအခ်ိန္ဟု ေခၚေလသည္။ ထို ၄-ခ်က္တီးအခ်ိန္သည္ ေနဝင္ခ်ိန္ျဖစ္၍ စက္နာရီ ၆-နာရီႏွင့္ ညီမွ်ေလသည္။

ညအတြက္ ပဟိုရ္စည္ ၄-ႀကိမ္ တီးပံုမွာလည္း အထက္ပါ ေန႔အတြက္ ပဟိုရ္စည္ တီးပံု နည္းအတိုင္းပင္ ျဖစ္ေလသည္။
ပဟိုရ္စည္ တီးပံုတီးနည္း အက်ဥ္းခ်ဳပ္မွာ ဤသို႔တည္း။
ေန႔တာ-ညတာတို႔ တိုသည္ျဖစ္ေစ၊ ရွည္သည္ျဖစ္ေစ၊ ေန႔ႏွင့္ညနာရီတို႔ကို ၄-ပိုင္းစီ ပိုင္း၍ တပိုင္းအရွိတြင္ တပဟိုရ္တီးျမဲျဖစ္၍ ေန႔တာျဖစ္ေစ၊ ညတာျဖစ္ေစ အတိုဆံုးအခါမွာ ၆-နာရီ၊ သို႔မဟုတ္ ၆-ေမာင္းတြင္ တပဟိုရ္တီးရသည္။
အရွည္ဆံုးအခါမွာ ၉-နာရီ၊ သို႔မဟုတ္ ၉-ေမာင္းတြင္ တပဟိုရ္ တီးရေလသည္။ ယင္းကဲ့သို႔ ေန႔တာ ညတာ အတိုအရွည္လိုက္၍ တီးရေသာ ပဟိုရ္ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ မည္သည့္လ၊ မည္သည့္အခါမဆို ေနထြက္ႏွင့္ နံနက္ ၄-ခ်က္တီး၊ ေနဝင္ႏွင့္ ည ၄-ခ်က္တီး၊ မြန္းတည့္ႏွင့္ ၂-ခ်က္တီး၊ သန္းေခါင္ႏွင့္ ၂-ခ်က္တီးအခ်ိန္တို႔သည္ အျမဲညီညြတ္တိုက္ဆိုင္မိၾကေလသည္။

ထို ေရ-နာရီျဖင့္ တီးအပ္ေသာ ပဟိုရ္သည္ ေနထြက္၊ မြန္းတည့္၊ ေနဝင္၊ သန္းေခါင္ခ်ိန္တို႔ႏွင့္ အလြန္ကိုက္ညီေသာ္လည္း ယင္း ေရ-နာရီကို အသံုးျပဳရာတြင္ အျမဲမျပတ္ ၾကည့္ရႈ ေစာင့္ေရွာက္ေနရေသာေၾကာင့္ ဘုရင္မင္းျမတ္မွတပါး အျခားသူတို႔ အသံုးျပဳႏိုင္ ၾကမည္ မဟုတ္ေပ။
ထို႔ေၾကာင့္ ပဟိုရ္စည္သံကို မၾကားရေသာအရပ္၊ သို႔မဟုတ္-ျမိဳ႔ေတာ္ႏွင့္ ေဝးကြားေသာ အရပ္တို႔တြင္ ေနထိုင္ၾကေသာသူတို႔သည္ အခ်ိန္ကို မွန္းဆ၍သာ မွတ္သားၾကရေလသည္။ ေန႔အခါျဖစ္လွ်င္ ေနထြက္ တျပဴအခ်ိန္၊ ေနထန္းတဖ်ားခန္႔ အခ်ိန္၊ ဆြမ္းခံခ်ိန္၊ ဆြမ္းခံျပန္ခ်ိန္၊ ဆြမ္းစားခ်ိန္၊ ေနမြန္းတည့္ခ်ိန္၊ ေနမြန္းတိမ္းခ်ိန္၊ ညေနေစာင္းခ်ိန္၊ စသည္ျဖင့္ မွတ္သားၾကရ၏။
ညအခါျဖစ္လွ်င္ ေနဝင္ဖ်ိဳးဖ် အခ်ိန္၊ သူငယ္ တိတ္ဆိတ္ အခ်ိန္၊ သက္ႀကီးေခါင္းခ် အခ်ိ္န္၊ ညဦးၾကက္တြန္ခ်ိန္၊ သန္းေခါင္ ၾကက္တြန္ခ်ိန္၊ လင္းအားႀကီး ၾကက္ဦးတြန္ခ်ိန္ စသည္ျဖင့္ မွတ္သားၾကရေလသည္။

သို႔ျဖစ္၍ ေရွးအခါက ဇာတ္ႏွင့္ ရုပ္ေသး မင္းသားမ်ားသည္ ေနျပည္ေတာ္ႏွင့္ ေဝးကြာေသာ ေတာအရပ္၊ ေတာေဒသမ်ားသို႔ ေရာက္ေနဟန္ ကျပေသာအခါတြင္-
ေရႊပဟိုရ္ စည္သံမ်ားကိုလ
မၾကားရ ၾကာေခ်ျပီ
ေလးလရာသီ။
တိုင္းဌာနီရယ္ေလ
မဟုတ္ကယ္ ပါျပီလို႔။
ၾကက္သံကို ပဟိုရ္ျပဳရတယ္
ေတာသူ႔ရြာမို႔။ ။
ဟူေသာ ေတာဓေလ့ သျဖန္ကို သီဆိုတတ္ၾကေလသည္။

ထိုသျဖန္၏ အဓိပၸါယ္မွာ ဤသို႔တည္း။ ျမိဳ႔ေတာ္ႏွင့္ ေဝးကြာေသာ ေတာသူေတာင္သားမ်ား ေနထိုင္ရာ ေတာအရပ္ ေတာဒသသို႔
ေရာက္ေနသည့္သူ ျဖစ္သည့္အတြက္ ေရႊပဟိုရ္စည္သံမ်ားကို မၾကားရသည္မွာ ေလးလခန္႔ပင္ ၾကာခဲ့ေလျပီ။ တိုင္းႏိုင္ငံ ရာဇဌာနီ မင္းေနျပည္ မဟုတ္သျဖင့္ ၾကက္တြန္သံမ်ားကိုသာ ပဟိုရ္စည္သံျပဳလုပ္၍ အခ်ိန္အခါကို မွတ္သားေနရပါေတာ့သည္ဟု ဆိုလိုေပသည္။

မွန္ေပသည္။ ယခုအခ်ိန္တိုင္ေအာင္ပင္ ေတာသူေတာင္သားတို႔သည္ ယခုအခါတြင္ ၾကက္တြန္သံကိုပင္ ပဟိုရ္စည္သံျပဳ၍ (ဝါ) နာရီသံျပဳ၍ အခ်ိန္အခါကို မွတ္သားေနၾကရေပေသးသည္။

အခ်ိဳ႔အရပ္ေဒသမ်ားတြင္ ေန-နာရီကို အသံုးျပဳၾကေပေသးသည္။ ထို ေန-နာရီသည္္ ေန႔အခ်ိန္အတြက္သာ ျဖစ္ေပသည္။ ေန-နာရီ ျပဳလုပ္ပံုမွာ ဤသို႔ျဖစ္၏။
မ်က္ႏွာျပင္ ညီညာေသာ သစ္သားျပား၊ သို႔မဟုတ္-သံျပားေပၚတြင္ အေတာ္အသင့္ရွိေသာ စက္ဝိုင္းျခမ္းငယ္ပံု တခုကို ပက္လက္ အေနအထား ေရးဆြဲရ၏။ ထိုစက္ဝိုင္းျခမ္း၏ စက္ဝန္း မ်ဥ္းေကြးေပၚတြင္ ညီမွ်ေသာ စက္ဝန္းျပတ္ငယ္ တဆယ့္ႏွစ္ခုအျဖစ္ တိုင္းတာမွတ္သားရမည္။ ထို႔ေနာက္ စက္ဝိုင္းျခမ္း၏ ဗဟိုအမွတ္ႏွင့္ ထိုအမွတ္တဆယ့္ႏွစ္ခုတို႔ကို ေပတံကို အသံုးျပဳ၍ အသီးသီး ဆက္သြယ္ရမည္။ ထိုအခါ စက္ဝိုင္းျခမ္းကို တဆယ့္ႏွစ္ပိုင္း အညီအမွ် ပိုင္းျခားျပီးသား ျဖစ္သြားေပမည္။

မ်ဥ္းေျဖာင့္တေၾကာင္းသည္ စက္ဝိုင္းျခမ္း၏ ဗဟိုအမွတ္မွ ေအာက္ဘက္သို႔ တည့္တည့္ ဆင္းလာမည္။ ထိုမ်ဥ္းကို ဗဟိုမ်ဥ္းဟု ဆိုပါစို႔။ ထိုဗဟိုမ်ဥ္း၏ ဝဲဘက္တြင္ ၆-ကြက္ႏွင့္ ယာဘက္တြင္ ၆-ကြက္ရွိ၏။ စက္ဝန္းေပၚတြင္ ဗဟိုမ်ဥ္း၏ ထိပ္အမွတ္၌ ၁၂-ဂဏန္းကို ေရးရမည္။ ထိုမွ ယာဘက္ရွိ မ်ဥ္း ၆-ေၾကာင္း၏ ထိပ္အမွတ္မ်ားတြင္ အစဥ္အလိုက္ ၁-မွ ၆-အထိ ေရးသြားရမည္။ ၁၂-ဂဏန္း၏ ဝဲဘက္ရွိ မ်ဥ္း ၆-ေၾကာင္း၏ ထိပ္အမွတ္မ်ားတြင္မူ ၁၁၊ ၁၀၊ ၉၊ ၈၊ ၇၊ ၆ ဟူသည့္ ဂဏန္းမ်ားကို ေရးသြားရမည္။

ထိုအခါတြင္ စက္ဝိုင္းျခမ္း၏ ဗဟိုအမွတ္ႏွင့္ တည့္တည့္ရွိ ဝဲ-ယာ အမွတ္တို႔တြင္ ၆-ဂဏန္းမ်ားကို အသီးသီး ေတြ႔ရေပမည္။ ထို ၆-ဂဏန္းမ်ားရွိေသာ အမွတ္ႏွစ္ခုႏွင့္ စက္ဝိုင္းျခမ္း၏ ဗဟိုအမွတ္တို႔သည္ မ်ဥ္းတေျဖာင့္တည္းတြင္ က်ေနၾက၏။
စက္ဝိုင္းျခမ္း၏ ဗဟိုအမွတ္တြင္ အေပါက္ငယ္တခုေဖာက္၍ မရွည္မတို တုတ္တံတေခ်ာင္း (ဝါ) မ႑ိဳင္တခု စိုက္၍ ေနေရာင္ထိုးေသာ နံရံ၌ ျဖစ္ေစ၊ တိုင္၌ျဖစ္ေစ ထိုစက္ဝိုင္းျခမ္းကို ေတာင္ဘက္သို႔ မ်က္ႏွာမူလ်က္ ကပ္ထားလိုက္ေသာအခါ ေန-နာရီတခုကို ရရွိေလေတာ့သည္။

ထိုသို႔ထားေသာအခါ ေနေရြ႔လ်ားတိုင္း တုတ္တံ၏ အရိပ္သည္လည္း ေရြ႔လ်ားသြားမည္။ တုတ္တံ၏အရိပ္ မည္သည့္အမွတ္သို႔ ေရာက္လွ်င္ မည္သည့္အခ်ိန္သို႔ ေရာက္ျပီဟု မွတ္သားႏိုင္ေပသည္။ ဥပမာအားျဖင့္-ဗဟိုအမွတ္၏ ဝဲဘက္ရွိ ၆-ဂဏန္းေပၚသို႔ ေရာက္ေနလွ်င္ နံနက္ ၆-နာရီအခ်ိန္ျဖစ္၏။ ဗဟိုမ်ဥ္း၏ ထိပ္ရွိ ၁၂-ဂဏန္းေပၚသို႔ ေရာက္ေနလွ်င္ မြန္းတည့္ခ်ိန္ျဖစ္၏။ ဗဟိုအမွတ္၏ ယာဘက္ရွိ ၆-ဂဏန္းေပၚသို႔ ေရာက္ေနလွ်င္ ညေန ၆-နာရီအခ်ိန္ ျဖစ္ေပသည္။

အခ်ိန္ကို ထိုထက္ တိတိက်က် သိလိုလွ်င္ ထိုနာရီကြက္ ၁၂-ကြက္ကို ထပ္မံ၍ ပိုင္းျခားမွတ္သားႏိုင္ေပေသးသည္။ ဥပမာအားျဖင့္ ၁၅-မိနစ္ကြက္၊ နာရီဝက္ကြက္ စသည္ စသည္။
ထို ေန-နာရီတြင္ မ႑ိဳင္ (ဝါ) တုတ္တံ၏ အရိပ္သည္ ေနႏွင့္ ဆန္႔က်င္ဘက္အရပ္တြင္ တည္ရွိေပသည္။
အခ်ဳပ္အားျဖင့္ တင္ျပလိုပါသည္-
ေနစၾကာဝဠာအတြင္းတြင္ ေန၊ လ၊ ကမၻာတို႔ရွိရာတြင္ လသည္ ကမၻာကို ပတ္ေန၏။ ကမၻာသည္ ေနကို ပတ္ေန၏။ ေနသည္လည္း အာကာသအတြင္းတြင္ ေရြ႔လ်ားေန၏။ လက ကမၻာကို တပတ္ပတ္ရန္ တလၾကာ၏။
ကမၻာက ေနကို တပတ္ပတ္ရန္ တႏွစ္ၾကာ၏။
ကမၻာေျမႀကီးသည္ မိမိဝင္ရိုးေပၚတြင္ လည္ပတ္ေန၏။ ထို႔ေၾကာင့္ ကမၻာက ေနကို ပတ္ေနစဥ္တြင္ ေနေရာင္ရရွိေသာ အပိုင္းသည္ ေန႔ျဖစ္၍ ေနေရာင္မရရွိေသာ အပိုင္းသည္ ည-ျဖစ္၍ ေနေလသည္။ ေနသြားရာ လမ္းေၾကာင္း ေျပာင္းလဲမႈေၾကာင့္ ကမၻာေပၚတြင္ ရာသီဥတု ေျပာင္းလဲမႈမ်ား ျဖစ္ေပၚေနသည္။ ထို႔ျပင္ ေန႔တာ ညတာ အတိုအရွည္မ်ားလည္း ျဖစ္ေပၚေန၏။ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ေႏြ၊ မိုး၊ ေဆာင္း-ဟူ၍ ဥတုသံုးလီ ျဖစ္ေပၚေနသည္။ ရာသီအားျဖင့္မူ ဆယ့္ႏွစ္ပါး ျဖစ္ေပၚေန၏။ ေႏြဥတုတြင္ ေန႔တာ တျဖည္းျဖည္း ရွည္လာသည္ကို ေတြ႔ရ၍ ေဆာင္းဥတုတြင္ ညတာ တျဖည္းျဖည္း ရွည္လာသည္ကို ေတြ႔ရေပသတည္း။

တကၠသိုလ္ ဘုန္းျမင့္ေဆြ
(ျမဝတီမဂၢဇင္း ၁၉၉၈-ခု ေဖေဖာ္ဝါရီလ)

Ref: http://www.mawluu.com/2010/09/blog-post_683.html

0 comments: